سهم نیم درصدی ایران از بازار روسیه

به‌رغم روابط سیاسی نزدیک ایران و روسیه و تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه هر دو کشور، رشد صادرات ایران روسیه ناچیز بوده است؛ تا جایی که در حال حاضر سهم ایران از این بازار فقط نیم درصد است؛ از جمله دلایل اصلی این وضعیت فقدان زیرساخت‌های اساسی، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های مناسب در کشور است.

به گزارش راهبرد صادرات، طبق اعلام سازمان توسعه تجارت، صادرات ایران به کشورهای آسیای میانه، قفقاز و روسیه در سال گذشته به بیش از سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد ۱۸ درصدی داشته است. با این حال همچنان سهم ایران از بازار روسیه از نیم درصد فراتر نمی‌رود. به نظر می‌رسد شریک و دوست سیاسی ایران، در بعد اقتصادی به ایران پشت کرده و البته ایران هم نتوانسته پای خود را به این بازار باز کند.

بیشترین صادرات ایران در این حوزه با رقم ۷۴۵ میلیون دلار به فدراسیون روسیه بوده که رشد حدود ۳۰ درصدی داشته و آذربایجان با ۶۵۰ میلیون دلار، ارمنستان با ۴۶۵ میلیون دلار، ترکمنستان با ۴۶۰ میلیون دلار و ازبکستان با ۲۹۰ میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
همچنین در یک ماهه سال ۱۴۰۲ نیز صادرات ایران به کشورهای حوزه آسیای میانه، قفقاز و روسیه، در این مدت نیز میزان صادرات به فدراسیون روسیه ۶۰ میلیون دلار، آذربایجان ۳۳ میلیون دلار، ارمنستان ۳۲ میلیون دلار، ترکمنستان ۲۷ میلیون دلار و ازبکستان ۲۰ میلیون دلار بوده است.

سهم روسیه از صادرات غیرنفتی ایران چقدر است؟

اما این میزان صادرات به روسیه چه سهمی از کل صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته را تشکیل می‌دهد؟ سال ۱۴۰۱ کل صادرات غیرنفتی ایران حدود ۵۳ میلیارد و ۱۶۶ میلیون دلار بود. بر این اساس سهم روسیه که سال قبل ۷۴۵ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده، از کل صادرات غیرنفتی ایران در سال قبل فقط ۱.۴ درصد بوده است. در مقابل بیش از ۶۰ درصد صادرات ایران در سال گذشته به چین (با سهم ۲۷.۴ درصدی)، عراق (با سهم ۱۹.۳ درصدی) و ترکیه (با سهم ۱۴ درصدی) انجام شده است.

این در حالی است که روسیه بعد از حمله به اوکراین هدف تحریم‌های شدیدی قرار گرفته و خیلی از برندها این کشور را ترک کردند و بسیاری از کشورها نیز از مبادلات تجاری با روسیه خودداری می‌کنند. تا جایی که بر اساس گزارش اتاق بازرگانی از تحولات جهانی اقتصاد که ابتدای امسال منتشر شد، حتی ترکیه از ارسال کالاهای تحریم شده از طریق خاک خود به روسیه ممانعت کرده است. همچنین در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه، واردات نفت خام آلمان از روسیه متوقف شده است.

علاوه بر اینکه ایران و روسیه هر دو تحریم هستند، این دو کشور روابط نزدیک سیاسی دارند و از همان ابتدای جنگ و آغاز تحریم‌ا علیه این کشور، انتظار می‌رفت ایران بتواند روسیه را به یکی از مقاصد اصلی صادرات خود تبدیل کند. اما چرا این امر تاکنون محقق نشده است؟